กระทรวงสาธารณสุขได้ออกประกาศ ฉบับที่ 376 เรื่อง อาหารใหม่ หรือ Novel food โดยกล่าวว่าในปัจจุบันนี้มีการนำวัตถุที่ไม่เคยบริโภคเป็นอาหารมาใช้เป็นอาหารหรือส่วนประกอบอาหาร อีกทั้งมีการพัฒนากระบวนการผลิตอาหารโดยใช้เทคโนโลยีที่ไม่เคยใช้มาก่อน จึงสมควรมีมาตรการการประเมินความปลอดภัยรองรับเพื่อคุ้มครองผู้บริโภค โดยมีการให้ความหมายของอาหารใหม่ไว้ 3 ข้อ ดังนี้
1) อาหารใหม่ หมายถึง อาหารหรือส่วนประกอบของอาหาร ที่ปรากฏหลักฐานทางวิชาการ ว่ามีประวัติการบริโภคเป็นอาหารน้อยกว่า 15 ปี
2) อาหารใหม่ หมายถึง อาหารหรือส่วนประกอบของอาหาร ที่ได้จากกระบวนการผลิตที่มิใช่กระบวนการผลิตโดยทั่วไปของอาหารนั้นๆ ที่ทำให้ส่วนประกอบ โครงสร้างของอาหาร รูปแบบของอาหารนั้นเปลี่ยนแปลงไปอย่างมีนัยสำคัญ ส่งผลต่อคุณค่าทางโภชนาการ กระบวนการทางเคมีภายในร่างกายของสิ่งมีชีวิต (Metabolism) หรือระดับของสารที่ไม่พึงประสงค์
3) อาหารใหม่ หมายถึง ผลิตภัณฑ์อาหารที่มีวัตถุตามข้อ 1) และ ข้อ 2) เป็นส่วนประกอบ
ทั้งนี้อาหารใหม่ในประกาศฉบับนี้ ไม่รวมถึงวัตถุเจือปนอาหารและอาหารที่ได้จากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรม
จากความหมายของอาหารใหม่จะเห็นว่า การพิจารณาว่าอาหารนั้นจะเป็นอาหารใหม่หรือไม่ ให้ความสำคัญกับระยะเวลาการมีประวัติการนำมาบริโภคเป็นอาหารและการใช้กระบวนการผลิตแบบใหม่ที่แตกต่างจากการผลิตโดยทั่วไปของอาหารนั้น เช่น กรณีนำแมลงชนิดที่ไม่ปรากฏหลักฐานทางวิชาการด้านประวัติการบริโภคเป็นอาหารหรือมีหลักฐานการบริโภคในระยะเวลาน้อยกว่า 15 ปี จะจัดได้ว่าแมลงชนิดนั้นเป็นอาหารใหม่ได้ หรือกรณีการผลิตอาหารโดยใช้กระบวนการผลิตนาโนเทคโนโลยี (Nanotechnology) ซึ่งไม่ใช่กระบวนการผลิตแบบดั้งเดิมของอาหารชนิดนั้น ที่ส่งผลให้ส่วนประกอบของอาหารเปลี่ยนแปลงไป เช่น มีขนาดอนุภาคเล็กลงกว่าอาหารที่ได้จากกระบวนการผลิตเดิม ซึ่งอาจส่งผลต่อคุณค่าทางโภชนาการของอาหาร จะจัดได้ว่าเป็นอาหารใหม่ได้
เนื่องจากอาหารใหม่อาจมีโอกาสเกิดความเสี่ยงด้านความปลอดภัยในการบริโภคได้ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งต่างประเทศและในประเทศ จึงพยายามกวดขันและกำหนดให้ผู้ประกอบการต้องส่งอาหารที่เข้าข่ายว่าเป็นอาหารใหม่มาประเมินความปลอดภัยก่อนการนำออกจำหน่าย หน่วยงานต้นแบบหนึ่งที่ก่อตั้งในต่างประเทศ ได้แก่ หน่วยงานความปลอดภัยด้านอาหารแห่งสหภาพยุโรป รวมถึงรัฐสภาและคณะกรรมการสหภาพยุโรป ได้ออกกฎหมายเกี่ยวกับอาหารใหม่ มีหลักสำคัญในการสนับสนุนและส่งเสริมการพัฒนานวัตกรรมใหม่ๆ ด้านอาหาร โดยที่ยังทำให้ผู้บริโภคชาวยุโรปยังคงมั่นใจได้ถึงความปลอดภัยของอาหารและในขณะเดียวกันก็เป็นการเพิ่มประเภทอาหารให้หลากหลายเพื่อเพิ่มทางเลือกในการบริโภค
สำหรับประเทศไทยปัจจุบันมีหน่วยงานรับประเมินความปลอดภัยของอาหารใหม่ ได้แก่
1) ศูนย์ประเมินความเสี่ยงประเทศไทย สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล
2) สำนักคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร สังกัดกระทรวงสาธารณสุข และ
3) สถาบันอาหาร สังกัดกระทรวงอุตสาหกรรม
อาหารใหม่ที่ผ่านการตรวจสอบและได้รับการรับรองจากหน่วยงานดังกล่าวแล้ว จะสามารถดำเนินการผลิตอาหารเพื่อจำหน่ายได้ตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องต่อไป โดยในบางกรณีอาจมีกฎระเบียบเพิ่มเติมสำหรับการแสดงฉลากของอาหารใหม่ เพื่อประโยชน์ที่ผู้บริโภคจะสามารถบริโภคอาหารใหม่นั้นได้อย่างปลอดภัย เช่น คำเตือนที่แสดงว่าอาหารใหม่นั้นไม่เหมาะกับกลุ่มผู้บริโภคที่จัดอยู่ในกลุ่มเสี่ยงสูง รวมถึงการกล่าวอ้างทางโภชนาการและสุขภาพต้องเป็นไปตามกฎหมายที่เกี่ยวข้องด้วยเช่นกัน
